SON SAYI

Dil ve Konuşma Terapistlerinin Ses Yorgunluk Düzeylerinin ve Sesle İlgili Yaşam Kalitelerinin İncelenmesi

Aylin Başaran Sude Bilgen Şeyma Çokşen
Özet

Amaç: Ses yorgunluğu profesyonel ses kullanıcılarında yaşam kalitesini olumsuz yönde etkileyen yaygın bir problemdir. Dil ve konuşma terapistlerini (DKT) de kapsayan profesyonel ses kullanıcıları iş hayatlarında seslerini aktif ve yoğun olarak kullanırlar. Bu yoğun mesleki faaliyetlerinden dolayı DKT’lerin ses yorgunluğu yaşama risklerinin yüksek olduğu düşünülmektedir. Ulusal alanyazında DKT’lerle bu konuda yapılmış bir çalışmaya ulaşılamaması bu çalışmanın çıkış noktasını oluşturmaktadır. Bu araştırmada Türkiye’de çalışan DKT’lerin ses yorgunluğu düzeylerini ve sesle ilgili yaşam kalitelerini belirlemek amaçlanmıştır.

Yöntem: Çalışmada betimsel araştırma türlerinden tarama modeli kullanılmıştır. Çalışmaya Türkiye’de çalışan 106’sı kadın, 19’u erkek toplam 125 DKT katılmıştır. Çalışmanın verilerinin toplanmasında araştırmacıların hazırladığı Demografik Bilgi Formu, Ses Yorgunluğu Ölçeği (SYÖ), Ses Handikap Endeksi (SHE) ve Sesle İlgili Yaşam Kalitesi Ölçeği (SİYKÖ) kullanılmıştır. Çalışmanın verileri Google Forms aracılığıyla çevrimiçi olarak toplanmıştır. Verilerin analizinde Mann Whitney U, Kruskal Wallis testleri ve Spearman Korelasyon Analizi kullanılmıştır.

Bulgular: SYÖ puanlarının kadın ve rehabilitasyon merkezinde çalışan DKT’lerde daha yüksek, 1-10 saat arası ortalama seans süresine sahip DKT’lerde ise daha düşük olduğu görülmüştür. Rehabilitasyon merkezlerinde çalışan DKT’lerin SİYKÖ toplam puanları diğer kurumlarda çalışanlara göre daha düşük bulunmuştur. Ancak DKT’lerin cinsiyet, mesleki deneyim süresi, haftalık ortalama seans süresi ve çalıştığı kuruma göre SYÖ ve SİYKÖ toplam puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunamamıştır. Ölçeklerin birbirleriyle ilişkilerine bakıldığında SİYKÖ puanları ile SYÖ ve SHE puanlarının birbirleriyle arasında istatistiksel olarak anlamlı, negatif yönlü; SYÖ ve SHE puanları arasında anlamlı, pozitif yönlü ilişki olduğu görülmüştür.

Sonuç: Çalışmanın sonucunda DKT’lerin ses yorgunluğu düzeylerinin düşük olduğu ancak ses yorgunluğu düzeyleri arttıkça sesle ilgili yaşam kalitelerinin olumsuz yönde etkilendiği görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

dil ve konuşma terapisti, ses, ses yorgunluğu, sesle ilgili yaşam kalitesi, ses handikap endeksi

Referanslar

Bassi, I. B., & Assunção, A. Á. (2015). Diagnosis of dysphonia among municipal employees: individual and work factors. Journal of Voice: Official Journal of the Voice Foundation, 29(3), 389.e19–389.e26. https://doi.org/10.1016/j.jvoice.2014.07.017

Behlau, M., Zambon, F., & Madazio, G. (2014). Managing dysphonia in occupational voice users. Current Opinion in Otolaryngology & Head and Neck Surgery, 22(3), 188-194.

Boone, D. R., McFarlene, S.C., Von Berg, S. L., & Zraick, R. I. (2010). The Voice and Voice Therapy (8th ed.). Ally & Bacon, Boston, MA.

Burzynski, C. M., & Titze, I. R. (1986). Assessment of vocal endurance in untrained singers. In Transcripts of the fourteenth symposium: Care of the professional voice (pp. 96-101). The Voice Foundation, New York, NY.

Colton, R.H., Casper, J.K., & Leonard, R. (2006). Understanding Voice Problems: A Physiological Perspective for Diagnosis and Treatment (3rd ed.) Baltimore, MD: Lippincott Williams & Wilkins.

Cutiva, L. C. C., Puglisi, G. E., Astolfi, A., & Carullo, A. (2017). Four-day follow-up study on the self- reported voice condition and noise condition of teachers: Relationship between vocal parameters and classroom acoustics. Journal of Voice, 31(1), 120.e1-120.e8.

Cantor-Cutiva, L. C., Banks, R., Berardi, M., Johnson, B., Clawson, R., Martinez, S., & Hunter, E. (2018). From vocal effort to vocal fatigue. What does the literature say. In 11th International Conference on Voice Physiology and Biomechanics (pp. 21-22).

de Oliveira Lemos, I., Marchand, D. L. P., Cunha, E. O., Silvério, K. C. A., & Cassol, M. (2023). What are the symptoms that characterize the clinical condition of vocal fatigue? A scoping review and meta-analysis. Journal of Voice. In Press. https://doi.org/10.1016/j.jvoice.2022.12.018

Depolli, G. T., Moreti, F., Azevedo, E. H. M., & Guimarães, M. F. (2024). Vocal sensory symptoms, vocal fatigue and vocal habits in university professors. Journal of Voice: Official Journal of the Voice Foundation, 38(2), 309–315. https://doi.org/10.1016/j.jvoice.2021.09.002

D'haeseleer, E., Behlau, M., Bruneel, L., Meerschman, I., Luyten, A., Lambrecht, S., & Van Lierde, K. (2016). Factors involved in vocal fatigue: a pilot study. Folia phoniatrica et logopaedica, 68(3), 112-118.