Amaç: Bu çalışma disleksi olan ve olmayan, ilkokul 1. ve 2. sınıf düzeyinde eğitim gören öğrencilerin artikülasyon, işitsel ayırt etme ve fonolojik farkındalık becerilerini incelemeyi amaçlamaktadır.
Yöntem: Araştırmada karşılaştırmalı betimsel araştırma modeli kullanılmıştır. Çalışmanın katılımcıları disleksi olan 22 (6 kız, 16 erkek) ve onlarla yaş ve cinsiyete göre eşleştirilmiş tipik dil gelişimine sahip olup okuma güçlüğü yaşamayan 22, toplam 44 ilkokul (FFT) uygulanmıştır.
Bulgular: Disleksili grupta akranlarına kıyasla SET standart puanının, İAT standart puanının ve FFT toplam ham puanının anlamlı şekilde daha düşük olduğu görülmüştür. FFT’nin 9 alt testine ait puanlarda hse sözcük birleştirme hariç kafiye ve fonem düzeyindeki tüm görevlerde iki grup arasında anlamlı öğrencisidir. Katılımcıların tümü 7,0-8,11 yaş aralığında olup, 17’si 1. sınıf, 27’si ise 2. sınıf düzeyinde Antalya ilindeki çeşitli ilkokullarda eğitim görmektedir. Çalışmaya katılan toplam 44 öğrenciye artikülasyon yetkinliklerini incelemek için Sesletim Sesbilgisi Testi’nin (SST) Sesletim Tarama Alt Testi (SET), işitsel farkındalık becerilerini incelemek için SST’nin İşitsel Ayırt Etme Alt Testi (İAT) ve son olarak fonolojik farkındalık becerilerini incelemek için Türkçe Fonolojik Farkındalık Testi farklılıklar olduğu ve yine disleksili katılımcıların daha düşük performans gösterdiği bulunmuştur. SET, İAT ve FFT testlerinin birbiri ile olan ilişkisine bakıldığında okuma güçlüğü yaşamayan grupta 3 test arasında anlamlı ilişkiye rastlanmamış olup, disleksili grupta SET-İAT, SET-FFT ve İAT-FFT arasında pozitif yönde orta ilişki saptanmıştır.
Sonuç: Bu araştırmada disleksi olan 1. ve 2. sınıf çocuklarının disleksi olmayan akranlarına kıyasla artikülasyon, işitsel ayırt etme ve fonolojik farkındalık becerilerinde güçlük yaşadığı sonucuna ulaşılmıştır.
Anahtar Kelimeler
artikülasyon, disleksi, onolojik farkındalık, işitsel ayırt etme, konuşma sesi bozukluğu
Referanslar
Akın, A., & Sezer, S. (2010). Diskalkuli: Matematik öğrenme bozukluğu. Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim,126-127: 41-48.
Alt, M., Hogan, T. L., Green, S., Gray, S., Cabbage, K., ve Cowan, N. (2017). Word learning deficits in children with dyslexia. Journal of Speech Language Hearing Research, 60, 1012-1028. https://doi.org/10.1044/2016_JSLHR- L-16-0036
American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders. (5th Edition). Aydın-Uysal, A., Sarıyer, M. N., Torun, Ş., Fidan, S. T. ve Sakallı, E. N. (2022). 6-8 yaş arasında disleksisi olan ve tipik gelişim gösteren Türk çocukların dil ve konuşma özelliklerinin karşılaştırılması. Dil, Konuşma ve Yutma Araştırmaları Dergisi, 5(1), 42-61.
Bangs, T. E. (1968). Language and Learning Disorders of the Pre-academic Child: With Curriculum Guide. Appleton-Century-Crofts.
Çimen, A., (2019). Özel Öğrenme Güçlüğü İlkokul Çağındaki Çocuklarda Artikülasyonun ve Stroop Test Tbag Formu
Sonuçlarının Değerlendirilmesi. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Yıldırım Beyazıt Üniversitesi, SağlıkBilimleri Enstitüsü, Ankara.
Durgunoğlu, A. Y., & Oney, B. (1999). A cross-linguistic comparison of phonological awareness and word recognition. Reading and Writing, 11(4), 281-299. https://doi.org/10.1023/A:1008093232622
Farquharson K (2015). After dismissal: Examining the language, literacy, and cognitive skills of children with remediated speech sound disorders. American Speech-Language-Hearing Association, 16, 50-59.
Girgin, M. C., & Büyükköse, D. (2015). İşitme Engelli Çocukların Sesletim ve İşitsel Ayırt Etme Gelişim Durumlarının İncelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD) 16(1), 371-387.
Goswami, U., & Bryant, P . (1990). Phonological Skills and Learning to Read. Hillsdale, NJ: Erlbaum. https://doi.org/10.4324/9781315695068