Amaç: Dil ve konuşma terapisti konuşma, dil, iletişim, yutma ve ses alanlarında hizmet veren sağlık personelidir. Dil ve konuşma terapisine ihtiyaç duyan bireyler bu hizmete genellikle yönlendirme ile ulaşım sağlamaktadırlar. Bu nedenle bireyin ihtiyaç duyduğu değerlendirme ve müdahaleyi alabilmesi için farklı meslek gruplarının dil ve konuşma terapisi mesleğini ve çalışma alanlarını bilmesi önemlidir. Bu araştırmada birincil sağlık basamağı olan aile sağlığı merkezinde çalışan aile hekimi, ebe ve hemşirelerin dil ve konuşma terapisi mesleğine yönelik farkındalıkları incelenmiştir.
Yöntem: Katılımcıların dil ve konuşma terapisi mesleği hakkında farkındalıklarını belirlemek amacıyla 37 sorudan içeren bir anket kullanılmıştır. Bu anket gerekli izinler alınarak çalışmaya dahil edilmiştir. Türkiye’nin 61 farklı şehrinden, 235 kadın ve 27 erkek olmak üzere toplam 262 katılımcı çalışmaya katılmıştır.
Bulgular: Katılımcıların farkındalık düzeyleri dil ve konuşma terapisi hakkında bilgilendirici metin okuma (p=0,027<0,05), meslekteki deneyim yılı (p=0,047<0,05) ve dil ve konuşma terapisi hakkında bilgi sahibi olduğunu düşünme (p=0,003<0,05) değişkenlerine göre anlamlı farklılık bulunmuştur. Ancak cinsiyet ve eğitim düzeyi değişkenlerine göre anlamlı fark elde edilememiştir.
Sonuç: Örneklem grubunda dil ve konuşma terapisi mesleğinin bilindiği, ancak mesleğin ilgilendiği alan ve yaş gruplarına yönelik farkındalığın yüksek olmadığı görülmüştür. Farkındalığın artırılması için dil ve konuşma terapisi mesleğine yönelik sorumluluk ve görev tanımlarını içeren hizmet içi bilgilendirme eğitimleri, kitapçıklar ve seminerler düzenlenmesi önerilmektedir.
Anahtar Kelimeler
aile hekimi, aile sağlığı merkezi, dil ve konuşma terapisi, ebe, hemşire, mesleki farkındalık
Referanslar
Balo, E., Tunçer, A. M., ve Tadıhan-Özkan, E. (2021). Kulak burun boğaz hekimlerinin ses bozuklukları alanında çalışan dil ve konuşma terapistlerine yönelik görüşleri. Dil Konuşma ve Yutma Araştırmaları Dergisi, 4(3), 284-296.
Bengisu, S., & Ayyıldız, A. (2020). Gastroenteroloji bölüm hekimleri ve PEG tüpü takılmış hasta yakınlarının dil ve konuşma terapistlerinin yutma bozukluğundaki rolüne ilişkin farkındalığının belirlenmesi. Dil, Konuşma ve Yutma Araştırmaları Dergisi, 3(2), 175-199.
Cross, B., (1986). Attitudes of otolaryngologists towards speech pathologists working with voice disordered clients [Yayımlanmamış doktora tezi]. Portland State University.
Çetinkaya, F., Baykan, Z., ve Naçar, M. (2013). Yetişkinlerin aile hekimliği uygulaması ile ilgili düşünceleri ve aile hekimlerine başvuru durumu. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 12(1), 49-56.
Doğru, Ç. N. (2023). Çocuk sağlığı ve hastalıkları uzmanları ve çocuk ve ergen psikiyatristlerinin dil ve konuşma terapisi mesleğine yönelik farkındalık düzeylerinin belirlenmesi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Üsküdar Üniversitesi, Türkiye.
Duru, H. Akgün, E. G., ve Maviş, İ. (2018). Dil ve konuşma terapisi mesleğine yönelik farkındalığın belirlenmesi. Dil Konuşma ve Yutma Araştırmaları Dergisi, 1(3), 257-280.
Enderby, P., & Emerson, J. (1996). Speech and language therapy: does it work? BMJ, 312(7047), 1655-1658.
Greenwood, N., Wright, J. A., ve Bithell, C. (2006). Perceptions of speech and language therapy amongst UK school and college students: implications for recruitment. International Journal of Language & Communication Disorders, 41(1), 83-94.
Karasar, N. (2010). Bilimsel araştırma yöntemi (21. baskı). Nobel Yayınları.
Kayış, A. (2009). Güvenirlik Analizi. Ş. Kalaycı (Ed) içinde, SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri. (7.Baskı) (ss.403-419). Asil Yayıncılık.
Keating, D. Syrmis, M., Hamilton, L., ve McMahon, S. (1998). Paediatricians: Referral rates and speech pathology waiting lists. Journal of Paediatrics and Child Health, 34(5), 451-455.