Amaç: Okunabilirlik kavramı bir metnin okunma kolaylık veya zorluğunu ifade ederken, kalite kavramı içeriğindeki bilgilerin güvenirliğini tanımlamaktadır. Okunabilirlik ve kalite objektif ölçütler ve standardize edilmiş formüller ile hesaplanabilmektedir. Bu çalışmanın amacı internette yer alan ses hijyeni ile ilgili metinlerin okunabilirliklerini ve kalitelerini ortaya koymaktır. Yöntem: Ses hijyeni ifadesi Google arama motoruna yazılarak karşılaşılan sonuçlar incelenmiştir. Yapılan çalışma sırasında Google arama motorunda çıkan ilk 100 sonuçtan çalışmaya dahil edilmeye uygun nitelikte 40 web sayfası incelenmiştir. Web sayfalarının içeriklerinin okunabilirlik düzeyleri Ateşman ve Çetinkaya-Uzun Okunabilirlik İndeksleri ile değerlendirilmiştir. Bu sitelerin kaliteleri ise İnternette Sağlık Kodu (Health on the Net code - HONcode) ölçütlerine göre değerlendirilmiştir. Bulgular: Çalışmada incelenen sitelerin HONcode ölçütlerine göre ortalama skoru 4,73±2,51 olarak hesaplanmıştır. Okunabilirlik düzeyi ortalamaları Ateşman İndeksine göre 64,92±6,72 ve Çetinkaya-Uzun indeksine göre ise 46,48±2,41 olarak bulunmuştur. Sonuç: İnternet kullanımı günümüzde oldukça yaygın olduğundan toplumun önemli bir bölümü sağlık ile ilgili konuları internet üzerinden araştırmaktadır. Bu sebepten sağlıkla ilgili içerik üreten web sayfalarının okunabilirlik ve kalite seviyelerinin önemi daha iyi anlaşılmaktadır. Bu çalışmanın sonuçları içeriklerin okunabilirlik ve kalite düzeylerinin tamamının yükseltilmesi gerekliliğini göstermektedir. Benzer çalışmalar yapıldığı takdirde, sağlık konularına ilişkin içerik üreten web sayfalarının okunabilirlik ve kalite düzeyleri konularında farkındalık ve bu düzeylerin yükseltilmesine yönelik çabaların artacağı düşünülmektedir.
Anahtar Kelimeler
ses hijyeni, internet, sağlık, okunabilirlik, bilgi kalitesi
Referanslar
Akbulut, A. S. (2022). İnternet Ortamındaki Şeffaf Plak Tedavisi ile İlgili Bilgilerin Okunabilirlik Analizi. Necmettin Erbakan Üniversitesi Diş Hekimliği Dergisi, 4(1), 7-11.
Alwani, M. M., Campiti, V. J., Bandali, E. H., Nesemeier, B. R., Ting, J. Y., & Shipchandler, T. Z. (2020). Evaluation of the quality of printed online education materials in cosmetic facial plastic surgery. Facial Plast Surg Aesthet Med, 22(4), 255-261.
Atcı M, Tutar MS, Tosun OM, Atcı AA. & Arıkan MN. (2022). Kardiyopulmoner Resüsitasyon İle İlgili İnternet Makalelerinin Doğruluk, Yeterlilik Ve Okunabilirlik Düzeyi. Journal of Paramedic and Emergency Health Services, 3(2), 126-136.
Ateşman, E. (1997). Türkçede okunabilirliğin ölçülmesi. Dil Dergisi, 58,71-74.
Baujard, V., Boyer, C. & Geissbühler, A. (2010). Evolution of Health Web certification, through the HONcode experience. Swiss Medical Informatics, 26(69), 53-55.
Behlau, M.& Oliveira, G. (2009). Vocal hygiene for the voice professional. Current opinion in otolaryngology & head and neck surgery, 17(3), 149-154.
Boyer, C., Gaudinat, A., Hanbury, A., Appel, R. D., Ball, M. J., Carpentier, M. & Geissbühler, A. (2017). Accessing reliable health information on the Web: a review of the HON approach. Precision Healthcare through Informatics, 245, 1004-1008.
Boyer, C., Baujard, V. & Geissbuhler, A. (2011). Evolution of health web certification through the HONcode experience. Studies in Health Technology and Informatics, 169, 53-57.
Çetinkaya, G., Yenmez, A.A., Çelik, T. & Özpınar, İ. (2018). Readibility of Texts in Secondary School Mathematics Course Books. Asian Journal of Education and Training, 4(4), 250-256.
Çetinkaya, G. (2010). Türkçe metinlerin okunabilirlik düzeylerinin tanımlanması ve sınıflandırılması. (Doktora Tezi), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Ankara.