Amaç: Üniversiteler bilginin üretildiği ve bilimsel araştırmanın yapıldığı kurumlardır. Lisans eğitimini takiben yüksek lisans eğitimi üniversiteler aracılığıyla gerçekleştirilir. Lisansüstü eğitimin amaçlarından bazıları üniversitelere akademik personel yetiştirmek ve belirli bir alanda uzmanlaşarak topluma katkı sağlamaktır. Lisansüstü eğitim ile ortaya çıkan lisansüstü tezler, bilgilerin değerlendirilmesine, derlenmesine ve paylaşılmasına yardımcı olur. Ulusal alan yazında Dil ve Konuşma Terapisi bilim dalındaki lisansüstü tezlerin genel özelliklerinin inceleyen bir çalışma bulunmaktadır. Bu çalışmanın alan yazındaki bu boşluğun giderilmesine katkı sağlayacağaı düşünülerek Türkiye'de Dil ve Konuşma Terapisi alanında yapılan akademik çalışmaların çeşitli değişkenler açısından incelenmesi amaçlanmıştır. Yöntem: Bu çalışmada doküman analizi veri toplama yöntemi kullanılmıştır. Yüksek Öğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi'nin (YÖKTEZ) resmi web sitesinin veri tabanı esas alınmıştır. YÖKTEZ veri tabanının detaylı tarama bölümündeki bölüm sekmesinden "Dil ve Konuşma Terapisi ile Dil ve Konuşma Terapisi Bölümü", bilim dalı sekmesinden "Dil ve Konuşma Terapisi" seçilerek taranmıştır. Bulgular: Tarama sonucunda 170 yüksek lisans tezine ulaşılmış ve kısıtlılık nedeniyle 154 yüksek lisans tezi çalışmaya dahil edilmiştir. Dil ve Konuşma Terapisi alanında çalışmaların ilk olarak 2004 yılında yapıldığı, tez düzeylerinin büyük çoğunluğunun yüksek lisans olduğu Anadolu Üniversitesi'nin tüm tez düzeylerinde en çok çalışma yapılan üniversite olduğu belirlenmiştir. Lisansüstü tezlerde en çok araştırılan alan 'Dil Bozuklukları’ olmuştur. Ayrıca ölçek geliştirme ve ölçek uyarlama çalışmaları bulunmaktadır. Tartışma: Bu çalışma, Dil ve Konuşma Terapisi bilim dalının 2000 yılında lisansüstü eğitime başladığı andan itibaren dinamizmini ortaya koymaktadır. Gelecekte Dil ve Konuşma Terapisi alanında çalışacak araştırmacılar için konu dağılımının yoğunluğu ve mevcut durumun genel çerçevesini çizmesiyle bir rehber niteliğinde olacağı düşünülmektedir.
Anahtar Kelimeler
dil ve konuşma terapisi, lisansüstü eğitim, lisansüstü tez, üniversite
Referanslar
Allor, J. H. (2002). The relationships of phonemic awareness and rapid naming to reading development. Learning Disability Quarterly, 25(1), 47-57. https://doi.org/10.2307/1511190
Aral, N., Fındık-Tanrıbuyurdu, E., Yurteri-Tiryaki, A., Sağlam, M., ve Aysu, B. (2015). Türkiye’de çocuk gelişimi alanındaki lisansüstü tezlerin incelenmesi. Ankara Sağlık Hizmetleri Dergisi, 14(1), 7-16. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/572691
Bozan, M. (2012). Lisansüstü eğitimde nitelik arayışları. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 4(2), 177-187. https://dergipark.org.tr/en/pub/sobiadsbd/issue/11354/135707
Çapar, H. (2019). Sağlık alanında meslekleşme ve Türkiye'nin yaşadığı sorunlar: Yeni mesleklere doğru. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21(3), 803-816. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/887849
Çelikgün, U. O. B., Derinsu, U., Çiprut, A. A., Torun, U. O. M., ve Kalcıoğlu, M. T. (2016). Odyoloji alanında yapılan yüksek lisans ve doktora tezlerinin bilimsel dergilerde yayınlanma oranları. Kulak Burun Bogaz Ihtisas Dergisi, 26(5), 276-282. https://doi.org/10.5606/kbbihtisas.2016.03780
Coşkun, İ., Dündar, Ş., ve Parlak, C. (2014). Türkiye’de özel eğitim alanında yapılmış lisansüstü tezlerin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (2008-2013). Ege Eğitim Dergisi, 15(2), 375-396. http://doi.org/10.12984/eed.49993
Erol, İ., & İlhan-Ildız, G. (2020). Özel gereksinimli bireylerin dil gelişim süreçleri ile ilgili yapılan lisansüstü tezlerin analizi. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 21, 559-574. http://doi.org/10.29000/rumelide.843486
Evrekli, E., İnel, D., Deniş, H., ve Balım, A. G. (2011). Fen eğitimi alanındaki lisansüstü tezlerdeki yöntemsel ve istatistiksel sorunlar. İlkögretim Online, 10(1), 206-218. https://dergipark.org.tr/en/pub/ilkonline/issue/8593/106858
Gerçek, E., & Bengisu, S. (2019). Türkiye’de yutma bozuklukları ile ilgili yapılmış lisansüstü tez çalışmalarının incelenmesi. Dil, Konuşma ve Yutma Araştırmaları Dergisi, 2(1), 77-103. https://dergipark.org.tr/tr/pub/dkyad/issue/47062/616220
Günay, D. (2018). Türkiye’de lisansüstü eğitim ve lisansüstü eğitime felsefi bir bakış. Üniversite Araştırmaları Dergisi, 1(2), 71-88. https://doi.org/10.32329/uad.450965