Amaç: Araştırmanın genel amacı; ülkemizde yeni gelişmekte olan dil ve konuşma terapisi meslek grubunun yutma bozukluğundaki rolüne dair farkındalığının doktorlar ve bu hizmete ihtiyacı olan hastalar bazında ele alınarak özellikle gastroenteroloji bölümü doktorları ve bu bölüme başvuran PEG (Perkutan Endoskopik Gastrostomi) tüpü ile beslenen hastalar ve yakınlarının farkındalığını belirlemeye çalışmaktır. Yöntem: Bu çalışma, betimsel araştırma modeli kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Çalışmaya Türkiye’nin çeşitli illerinde devlet hastaneleri, özel hastaneler, eğitim araştırma hastaneleri ve üniversite hastanelerinde çalışmakta olan 33 gastroentereloji hekimi ve Türkiye’nin çeşitli illerinde yaşayan 22 PEG tüpü ile beslenen hasta yakınları katılmıştır. Araştırmacılar tarafından oluşturulan ‘Gastroentereloji Hekimleri Yutma Farkındalık Anketi’ ve ‘PEG Tüpü Takılmış Hasta Yakınları Farkındalık Anketi’ kullanılmıştır. Anketler katılımcılara yüz yüze ya da internet aracılığıyla ulaştırılmıştır. Katılımcılar çalışmaya gönüllü olarak katılmışlardır. Bulgular: Doktorlar ve hasta yakınları için olan anketler farklı olduklarından ayrı ayrı değerlendirilmişlerdir. Her iki grubun ortak soruları da Ki-kare testiyle karşılaştırılmıştır. Her iki grup için de DKT ve yutma bozukluğundaki rolünün bilinirliğinin yeterli düzeyde olmadığı görülmüştür. Örneğin, dil ve konuşma terapistlerinin daha çok kekemelik ve konuşma bozukluğu alanında çalıştığı düşünülmektedir. Tüm katılımcıların, yalnızca %15,2’si dil ve konuşma terapistlerinin yutma bozukluğu alanında çalıştığını bilmektedir. Hekimlerin %21,2’si ise beslenme tüpü ile beslenen hastaları DKT’ye yönlendirmektedir. Tartışma ve Sonuç: DKT ve yutma terapisindeki rolünün bilinirliğinin gastroentereloji hekimleri ve PEG tüpü takılmış hasta yakınları tarafından yeterli düzeyde olmadığını göstermektedir. Beslenme tüpü takılan hastaların yutma terapisiyle yeniden oral beslenebilmesi mümkün olmasına karşın hasta ve hasta yakınları hekimleri tarafından bu konuda bilgilendirilmemekte ve dil ve konuşma terapistine yönlendirilmemektedir.
Anahtar Kelimeler
dil ve konuşma terapisi, farkındalık, yutma bozukluğu, gastroentereloji hekimi, PEG tüpü
Referanslar
American Speech Language Hearing Association. About Speech-Language Pathology, www.asha.org/Students/Speech-Language-Pathologists/ adresinden alınmıştır.
Breadner, B. W., Warr-Leeper, G. A., & Husband, S. J. (1987). A Study of Public Awareness of Speech-Language Pathology: Then and Now. Human Communication Canada, 11(2), 5-15.
Cinel, G., Demir, N., Özçelik, U., & Karaduman, A. A. (2013). Çocuklarda yutma disfonksiyonu. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi, 56, 89-96.
Howells, S. R., Cornwell, P. L., Ward, E. C., & Kuipers, P. (2020). Client perspectives on living with dysphagia in the community. International Journal of Speech-Language Pathology, 1–12.
Kagaya, H., Okada S., Saitoh, E., Baba M., Yokoyama, M., & Takahashi, H. (2009). Simple swallowing provocation test has limited applicability as a screening tool for detecting aspiration, silent aspiration, or penetration. Dysphagia, 25(1), 6–10.
Kiyani, S., & Butt, A. (2014). Dysphagia; Awareness & Knowledge of Medical Practitioners and Understanding of Role of SLP in its Assessment & Management, Journal of Riphah College of Rehabilitation Sciences, 2(1): 25-29.