Çocukluk çağı konuşma apraksisi (ÇÇKA) seyrek görülen nörolojik kökenli bir çocukluk çağı konuşma sesi bozukluğudur. ÇÇKA’nıntanımlanmasından bu yana bozukluğu diğer konuşma sesi bozukluklarından ayırabilecek net kriterler oluşturulamamıştır. Tanılamada altın standart uzman görüşüdür. Amaç: Bu araştırmada, Türkiye’deki dil ve konuşma terapistlerinin ÇÇKA’nın ayırıcı tanısında kullandıkları özelliklerin belirlenmesi amaçlanmaktadır. Yöntem: Bu araştırmada genel tarama modellerinden tekil tarama modeli kullanılmıştır. Katılımcılar Türkiye’de alanda çalışan 30 dil ve konuşma terapistidir. Katılımcıların deneyimleri ve uygulamaları, hazırlanan çoktan seçmeli sorular ve tasarlanan Likert tipi anketle (1-5 aralığı) analiz edilmiştir. Bulgular: Dil ve konuşma terapistlerinin ÇÇKA’yı tanılamada kullandıkları 8 konuşma özelliği; arama davranışı (%89), sık ünlü çarpıtmaları/ünlülerde bozulmalar (%87), motor planlama/programlama sorunları (%87), eforlu üretim/çabalama (%85), sözce uzunluğunun artışıyla hatalarda artma (%85), azalmış anlaşılırlık (%84), otomatik üretimlerin taklide dayalı üretimlerden daha iyi olması (%84) ve artikülatuvar koordinasyonda zorluk (%84)’tur. Katılımcılara göre ÇÇKA’ya sıklıkla eşlik bozukluklar; sözcük üretiminde gecikme (%75) ve azalmış ortalama sözce uzunluğu (%74)’dur. Sonuç: Bu çalışmanın sonuçları, daha önce uluslararası alanyazında yapılan anketlerin bulgularıyla benzerlik göstermektedir. Sonuçlar Türkiye’de çocukluk çağı konuşma apraksisinin ayırıcı tanısında tek bir kriter kullanılmadığını ortaya koymaktadır.
Anahtar Kelimeler
çocukluk çağı konuşma apraksisi, ayırt edici tanı, eşlik eden bozukluklar, arama davranışı
Referanslar
ASHA (2007). Childhood Apraxia of Speech: Technical Report., www.asha.org/policy adresinden alınmıştır (Erişim Tarihi: 03.02.2020).
Edeal, D., & Gildersleeve-Neumann, C. (2011). The importance of production frequency in therapy for childhood apraxia. American Journal of Speech-Language Pathology, 97.
Fish, M. (2016). Here’s How to Treat Childhood Apraxia of Speech. San Diego: Plural Publishing, 1-9.
Forrest, K. (2003). Diagnostic Criteria of Developmental Apraxia of Speech Used by Clinical Speech-Language
Pathologists. Journal of Speech Language Pathology, 376-380.
Hall, P. K. (2007). Developmental Apraxia of Speech: Theory and Clinical Practice. Texas: Pro. ed.
Hall. P. K., Jordan, L., & Robin, D. (1993). Developmental apraxia of speech: theory and clinical practice. Austin, TX: Pro-Ed.
Iuzzini-Seigel, J., & Murray, E. (2017). Speech assessment in children with childhood apraxia of speech. ASHA Special Interest Groups 2, 47-60.
Joffe, P., & Pring, T. (2008). Children with phonological problems: a survey of clinical practice. International Journal of Language & Communication Disorders, 64-154.
Konrot , A. (2000). Erken dönem kekemeliğinin aile eğitimi yoluyla sağaltımı. Özel Eğitimde Aile Sempozyumu. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Özel Eğitim ve Rehperlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü Yayını, 24-29.
Korkmaz , B. (2005). Dil ve Beyin. İstanbul: Aba Yayıncılık, 65-91.